Sztuka Renesansu

1. W renesansie rozwinęły się nowe poglądy dotyczące sztuki i statusu artysty. W ówczesnych traktatach można było przeczytać, że malarz w swoim dziele powołuje do życia zupełnie nowy świat. Doceniano rolę artysty, który nie był anonimowy i teraz cieszył się uznaniem oraz sławą. 
2. Architektura  do najważniejszych idei przyświecających projektantom należało dążenie do harmonii i regularności. Renesansowe świątynie nie były wznoszone wyłącznie dla chwały Boga, lecz także z myślą o człowieku, którego miały zachwycać a nie przytłaczać. Świątynie wznoszono na planie koła, nakrytej kopułą. Rozwijała się także architektura świecka, a wznoszone budowle nie pełniły już funkcji obronnych. W miastach wznoszono okazłe wille. W nowych stylach budowano ratusze, hale targowe i kamienice mieszczan. Największe nagromadzenie arcydzieł znajduje się w Florencji, Rzymie i innych włoskich miastach. 
3. Malarstwo renesansowe malarstwo rozwijało się początkowo we Włoszech. Tematem obrazów był powrót do starożytności. Pod uwagę brano wyłącznie tematy mitologiczne oraz takich form jak akty i portrety. Kluczem do stworzenie doskonałej iluzji była perspektywa.
4. Rzezba w renesansie rzeźba zyskała pełną autonomię. Podobnie jak w malarstwie, w rzeźbie rozpowszechniły się formy nawiązujące do sztuki antycznej, takie jak przedstawienie nagiej postaci, popiersie i posąg konny.

Człowiek Miarą Wszechrzeczy 

-filozofia

1. Miejsce charakterystycznego dla średniowiecza teocentryzmu zajął się w renesansie antropocentryzm, czyli pogląd filozoficzny i religijny, według którego człowiek stanowi centrum i cel wszechświata.

• Najważniejsi filozofowie renesansu:

*Michel de Montaigne -francuski humanista
 -główne założenia:
 ~~uznawał wszelkie ludzkie sady za subiektywne i względne
~~dowodził, że nikt nie dysponuje wiedzą absolutną
~~odrzucał również doktrynerstwo i fanatyzm oraz apelował o tolerancję dla innych poglądów
Filozofowie epoki odrodzenia poszukiwali wiedzy empirycznej, czyli opartej na doświadczeniu oraz naukowych obserwacjach i eksperymentach.

*Francis Bacon -angielski uczony i polityk, stworzył podstawy przyrodoznawstwa i opracował zasady klasyfikacji nauk.

*Giordano Bruno -włoski myśliciel, wyciągnął wnioski z przełomowego odkrycia Mikołaja Kopernika i przedstawił wizję nieskończonego wszechświata.

• Poglądy Niccola Machiavellego:

 -główne założenia:
~człowiek ma takie same skłonności do czynienia zła, jak do dążenia do dobra.
~władca powinien działać na rzecz pomyślności państwa.
~władca może czynić zło, jeśli zapewni to korzyści państwu.

• Filozofia Erazma z Rotterdamu: 

-główne założenia:
~przestrzeganie ewangelicznych zasad zapewnienia człowiekowi zbawienie.
~różne wyznania chrześcijańskie powinny dążyć do zgody.
~głupota, nieuctwo i zabobon są głównymi przeszkodami na drodze do pokoju i szczęści ludzi.


Pojęcie paradoksu:

• Paradoks -sformułowanie zawierające myśl nie tylko wyraźnie różniącą się od powszechnych przekonań, lecz także wewnętrznie sprzeczną, która jednak niesie ze sobą zaskakująca prawdę.

 

Erazm z Rotterdamu

(1467-1536)

  

Niccolo Machiavelli

(1469-1527)

Humanizm

1. Pojęcie humanizmu:

• Humanizm -w wąskim sensie; prąd filozoficzny, etyczny, kulturowy epoki odrodzenia.
•  (łać. humanitas 'człowieczeństwo', 'ludzkość')
• hasło humanizmu: "człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce" -Terencjusz
• humanizm polegał przede wszystkim na uzmysłowieniu sobie własnej wartości oraz ludzkiej osobowości.

 

Reformacja

1. Konflikty społeczne i polityczne, przede wszystkim kryzys Kościoła katolickiego, były podłożem, na którym wyrosła reformacja -czyli ruch dążący do odnowy życia religijnego.

•  Przyczyny reformacji:

-symonia -sprzedawanie, kupowanie stanowisk kościelnych
-nepotyzm -obsadzanie wysokich urzędów krewnymi
-sprzedawanie odpustów, czyli za pieniądze można było uzyskać odpuszczenie grzechów
-nieprzestrzeganie celibatu
-brak edukacji niższego kleru

• Przebieg reformacji:

*w 1517 roku Marcin Luter przybił 95 tez na drzwiach w Wittenberdze. Stał się on twórcą zwanego luteranizmem.
-założenia:
^ biblia jako źródło wiary,
^ wzniesienie celibatu,
^ odejście od kupowania odpustów,
^ likwidowanie klasztorów,
^ utrzymanie sakramentu chrztu, eucharystii i wiary w trójcę świętą,
^ odrzucenie kultu świętych i Matki Boskiej.

*w 1536 roku Jan Kalwin w Genewie, który był za zreformowaniem kościoła francuskiego i stał się twórcą odłamu zwanego kalwinizmem.
-założenia:
^ predestynacja, czyli przeznaczenie,
^ demokratyzacja struktur administracyjnych kościoła,
^ surowe zasady moralne,
^ wzniesienie celibatu.

*w 1534 roku Henryk VIII dokonał odłączenia kościoła anglikańskiego od zwierzchności papieskiej i tym samym założył kościół państwowy.
-założenia:
^ głową kościoła był król nie papież,
^ utrzymano podstawowe dogmaty wiary.

*Arianizm, Unitaryzm i Bracia Polscy:
-założenia:
^ odrzucili trójcę świętą,
^ nie wierzyli w Boskość Jezusa Chrystusa,
^ byli za reformami społecznymi i wzniesieniem podziału społecznego.

• Najważniejszą idą ruchu reformacyjnego było uznanie PISMA ŚWIĘTEGO za jedyne źródło objawienia.

 

Marcin Luter

   
Henryk VIII

 

 

 

Przemiany społeczne i cywilizacyjne

1. Wprowadzenie: Idee renesansowe kształtowały się w okresie głębokich zmian politycznych, społecznych i gospodarczych. Dotychczasowa jedność kulturowa i religijna Europy zaczęła stopniowo się rozpadać. Na początku XIV w. bunt rzymskich mieszczan spowodował przeniesienie Stolicy Apostolskiej do Awinionu we Francji. Po około 70 latach następca świętego Piotra wrócił do Rzymu, jednak niechętni mu przedstawiciele kleru osadzili w awiniońskim pałacu swojego kandydata. Wszystko to doprowadziło do wielkiej schizmy zachodniej, czyli okresu trwającego od 1378 do 1417 roku, kiedy to brak zgody kardynałów, kierujących się głównie pobudkami politycznymi, powodował, że do tytułu głowy Kościoła katolickiego rościło sobie pretensje dwóch, a nawet trzech papieży jednocześnie. Jednak powrót papieży do Rzymu przyczynił się do rozkwitu tego miasta, przede wszystkim dzięki mecenatowi, który sprawowali oni nad artystami wznoszącymi i ozdabiającymi papieskie rezydencje. 
2. Odkrycia geograficzne:
   
   • 1497-1499r. - nowa droga morska do Indii Vasco da Gama, sieć szlaków handlowych.
   • 1512r. - odkrycie Pacyfiku.
   • 1519r. -początek wyprawy Magelana.
   • 1534r. -odkrycie Kanady.
   • 1542r. - dotarcie do Filipin i Japonii
3. Odkrycia nauki:

• Mikołaj Kopernik -astronom, teoria heliocentryczna
• Vesalius -antonomia człowieka
• Jan Gutenberg -twórca ruchomej czcionki

Renesans - wprowadzenie

Renesans

1. Renesans wprowadzenie do epoki :

a) nazwa epoki : 

- renesans (fr. renaissance) lub odrodzenie

b) ramy czasowe : 

- w Europie od XIV do XVI wieku :

początek:

• 1340-1374 r.  -Francesco Petrarka pisze Sonety do Laury 

koniec:

• 1606 r.  -William Szekspir pisze Makbeta

-w Polsce od XV do XVII wieku : 

początek:

• 1473 r.  -pierwszy na ziemiach polskich (Kraków)

koniec:

• 1614 r.  -ukazują się Sielanki Szymona Szymonowica